Yapraklar neden renk değiştirir ki?

[Nevin Ay]

Yapraklar farklı mevsimlerde neden renk değiştirir diye sordu müşterimiz bugün. Cevabını bilmediğimi farkettim ve biraz utandım… Bilen varsa ve paylaşırsa çok sevinirim. Kolay gelsin.

[Özge Akcan]

Herşeyin sebebi klorofil sevgili Nevin. Sonbaharda yaprakların yeşil renklerini kaybederek sarı ve parlak kırmızıya bürünmelerinin nedeni, sonbaharda besin sentezini ve klorofil yapmayı durdurmalarıdır. Bitkide bulunan ve fotosentez yapmaya yarayan klorofil, bitkilere yeşil rengini verir. Klorofil adı verilen pigment maddeleri kuvvetli bir yapıya sahip olduğu için, yaprakta bulunan diğer pigment maddelerini maskeler ve bastırır. Bu sebeple yapraklar yeşil görünür.

Klorofiller güneş ışığını yeterli derecede alamama gibi çeşitli nedenlerle sonbaharda yapraklarda parçalanmaya, azalmaya başladıkça diğer pigment maddeleri de görünmeye başlar. Böylece yapraklar renk değiştirmeye başlar

[Vural Tekinol]

Şeker oranı da klorofil kadar önemli. Sonbaharda fotosentez hızının azalmasından dolayı, üretilen şekerlerin bitkinin diğer kısımlarına iletimi yavaşlar. Böylelikle yaprakta depolanan şeker miktarı artar ve bu şekerlerin büyük kısmı antosiyanin adı verilen bileşiklere dönüşerek yapraklar sarımsı-kırmızımsı renklere bürünür. Sonbahar ışık şiddetinin fazla olması antosiyaninleri artırdığından, yapraklar daha parlak renklere bürünür. Sonbaharla gelen soğuk gecelerde, antosiyanin üretimini yavaşlattığı için, soğuk havalarda yapraklar daha soluk renkli olurlar. Renklerdeki soluklaşmanın bir nedeni de soğuk havayla yapraklardaki şeker oranının düşmesidir.

[Nevin Ay]

Cevaplar için çok teşekkürler öncelikle… Renk değişimini anladım.

Peki yaprakların dökülme sebebi de yine klorofil ile mi ilgilidir? Sulama ile alakası yok mudur?

Bunu şu sebeple soruyorum, benim evimdeki iç mekan bitkileri, sadece sulamadığımızda dökülüyor, kuruduğu için.

Yazın havanın kuru olması ve fazla yağış olmamasına rağmen yapraklar dökülmez. Oysa sonbaharda yağmur yağar durur hava kuru değildir ama yapraklar dökülür.

Işınların az olması etken sanırım. Neden sonbaharda dökülür ki yapraklar? Kafam karıştı bu konuda, bilen yazarsa sevinirim….

[Vural Tekinol]

Dökülme ve renk değiştirme farklı şeyler. Elbette bitkileri susuz bırakırsanız ölecekleri için dökülürler. O ayrı bir konu. Ama bir bitki sağlıklı ve capacanlı olsa bile yinede sonbaharda yaprak dökümü yaşar. Bunun sebebi güneş ışınlarının yoğunluğunun değişiminden kaynaklanan kimsayal değişimle alakalı. Günlerin kısalmasıyla bitkiler, yapraklarla dal arasında bulunan  kuru, mantarımsı bir katman olan absisyonu oluştururlar. Absisyon bölgesinde bir sıra hücre tabakasından oluşan ayrılma tabakası, fizyolojik olarak etkinleşerek pektinaz ve selülaz adı verilen özel enzimler salgılamaya başlanır. Bu enzimler, selülozdan oluşan hücre duvarını ve pektinden oluşan orta lameli eritmeye başlarlar. Orta lamel ve hücre çeperinin tümüyle erimesiyle birlikte, yaprak dökülmeye başlar. Bu son derece normal ve sağlıklı bir durumdur. Bitkiler yenilenir ve güçlenir aslında bu yaşanan dökülme ve tekrar yeşillenmelerden.

[Nevin Ay]

Çok çok teşekkürler. Valla sayenizde aydınlandım 🙂

[Yazar]

Gönderiler